[البلوش من بلوشستان]

جواب سؤال2- ماهي اللغة العامة والمعترف بها لدى العامية منهم ؟؟؟
اخينا الكريم محمد العسعوس:
اللغة التي يتكلم بها العامية منهم اللغة البلوشية فقط بلهجاتها الثلاث :المكرانية و الشهرجية و الرخشانية
وهي من اللهجات الدارجة في بلوشستان الغربية المحتلة فارسيا 1928م=79سنة
اما لهجات بلوشستان الشرقية التي تحتلها باكستان 1948م=60 عاما \ المكرانية و السليمانية و الرخشانية
فاين اللغة العربية و عامة الناس تتكلم هذه اللغة بلهجاتها السالفة البيان

و سوف اوضخ لكم كتابات من اللغة البلوشية و بعض الكتب و المجلات باللغة البلوشية+ المعجم اللغوي البلوشي لتتعرفوا عليها و لتبحثوا ان كان هناك شي باللغة العربية !؟!
هذه مقالة باللغة البلوشية بعنوان(اللغة البلوشيه و آدابها) اللغة و الادب\ الفصيحة المستخدمة في خطوط رسم اللغة البلوشية الاشهر عن كافة البلوش و لتلاحظوا و تدققوا بها هل بها لغة عربية تمت بصلة الى اللغة العربية او فهمتم شئيا من كتابات الموضوع .

الفباء بلوچي =حروف الهجاء البلوشية34 حرفا


ا ء ب پ ت ٹ ث ج چ ح خ د ڈ ذ ر ڑ ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك گ ل م ن ں و ه ی ے


________________________________ں ی ے
(پ ٹ چ ڈ ڑ ژ گ )الحروف الزائدة عن العربية 28+7=34


بلوچی زبان ء و ادب



بلوچانی راجی زبان، بلوچی انت. زبان پجاری علمءِ بنیادءَ، بلوچی ھند و اروپایی زبانانی درچکءِ شمال روکپتی ایرانی زبانانی شاہءِ یک لمب ایت.

چہ بلوچستانءََ در، دگہ بلوچ نندیں دمگ وملکان و یا آ ھنداں کہ مروچی بلوچ نشتگ انت، بلوچی وانگ و نبیسگ بیت انت : چو کہ: سند، پنجاب، خلیجءِ عربی ملکان، ترکمنستان و دگہ بازیں ملکاں کہ بلوچ جاہ منند بیتگ انت.

بلوچستانءِ لھتے دمگاں، بلوچ دو زبانءَ گّپ کننت، یکے بلوچی کہ بلوچانی راجی زبان انت و دومی چو کہ براھویی ماں کلات و خضدارءِ دمگاں، جدگالی ماں لس بیلہ و دشتیاری، سرائیکی ماں کچّی و پنجاپءَ آھانی ماتی زبان انت. ھمے پیما "دھواری" کہ کلات و مستونگءَ دھوار قبیلہءِ زبان انت کہ بنیادءَ اے زبان فارسی بیتگ بلے انوں فارسی و براھوییءَ ھوربیتگیں شکل انت، گپ کنگ بیت.



بلوچی زبانءِ گالوار (لھجہ)

بلوچی زبانءِ سۓ مزنیں گالوار ھست انت:

1- کوہ سلیمانءِ گالوار؛ کہ بلوچستانءِ رودرآتکءَ ماں کوہ سلیمانءِ دمگ، مری و بگٹیءِ دمگ، ڈیرہ اسماعیل خان و ڈیرہ غازی خان و سندءِ لھتے ھند و دمگءَ بلوچ، ماں اے گالوارءَ گپ و تران کننت.

2- مکرانءِ گالوار؛ چہ پھرہءَ بگر تا کراچیءَ و زربارءَ بلوچستانءِ درستیں دمگاں و ھمے دابءَ سند و خلیجءِ گیشتریں بلوچ، مکورانءِ گالوارءَ گپ کننت.

3- رخشانی گالوار: بلوچستانءِ شمال و روکپتی شمال(کلات-خاران-سراوان-چاغی- سیستان- سرحد و نیمروز)ءَ گشگ بیت انت. همے وڑا ترکمنستانءِ بلوچ و ایرانءِ خراسانءِ دمگءِ بلوچ مان رخشانی گالوارءَ تران کننت.

لهتے زبان زانت و کوّاس، بلوچی زبانءَ مان دو گالوار رودرآتکی و روایرکپتیءَ بهر کننت. آهانی گشگ انت: رودرآتکی گالوار ڈیره غازی خان، ڈیره اسماعیل خان، مری و بگٹی قبیلهءِ دمگ و سندءِ لهتے دمگانی نندوکین بلوچانی گالوار انت و اے دگه گالوار چوکه مکورانی و رخشانی درست، روکپتی گالوار انت.

بلے اگان بلوچی زبانءِ جوڑ بند شریءَ چارگ ببیت گڑا زانگ بیت که اے بهر کنگ راست بیت نه کنت. چیا که کوه سلیمان و مکورانءِ گالوار گون یکدگرا نزیک ترانت چه مکورانی و رخشانیءَ.

مکوران و کوه سلیمانءِ گالوارانی جوڑبند یک پیما اِنت و آهانی درمیانءَ دستوری و بنیادی فرق نیست انت و ایوکا لهتے لبز و حرفانی توارءِ فرق انت که کوه سلیمانءِ گالوارءِ سرا، سندی و سرائیکی زبانانی اثرانت و همے وڑا بازین سندی لبزے ماں اے گالوارءَ آتکگ و هور بیتگ.

رخشانی و مکّورانیءِ گالوارانی در میانءَ یک مزنیں فرقے مصدرانی هست انت. مکورانءِ گالوارءَ مصدرءِ نشان "گ" انت که "امرءِ فعل" ءِ آخرا کئیت، بلے رخشانی گالوارءَ مصدرءِ نشان "ن" انت که اگر دور کنگ ببیت " سادگین ماضیءِ فعل " پشت کپیت.

گون اے نزیکی و فرقانی شون دیگءَ ما گشت کنیں که مکورانی و کوه سلیمانءِ گالوار گون یکدگرا باز نزیک انت و اگان بلوچی زبان ماں دو گالوارءَ بهر کنگ بیت گڑا باید مکورانی گون کوه سلیمانءَ هور کنگ بیت نئیکه گوں رخشانیءَ.

ابید چه مصدرانی دگریءَ، مکورانی و رخشانیءِ در میانءَ جملهانی جوڑبند و فعلانی صرف (سادگیں ماضیءِ زمانگ، انوگیں سادگیں زمانگ) بیگءِ فرق هم هست انت که اے دگری، مکورانی و کوه سلیمانءِ گالوارانی در میانءَ گندگ نه بیت.

ابید چه اے سئیں گالواراں، دگه هم کستریں گالوار ماں بلوچی زبانءَ هست انت که لهتے گوں یکے چه اے مزنیں گالواراں و لهتےگوںدگرےءَ نزیکترانت که "سب دیالکت" گشگ بیت کننت.



بلوچی ادب

ماں جهانءَ نبیسگءِ ضرورت، هر دمگےءَ گوں آ هَندءِ دیمروی و ضرورتانی مطابقءَ ودی بیتگ و دیما شتگ. کوهنین زمانگءَ ماں بلوچی زبانءَ نبشته اے بیتگ یا نه دنیگه معلوم نه انت. اے بابتءَ مان بلوچستانءَ پٹ و پولءِ ضرورت انت.

چہ سیزدھمی سدیءَ ماں بلوچستانءَ ، بلوچی حکومتانی بن*ھشتءِ ایربیگ بنگیج بیت، بلے ھمے زمانگءَ بلوچستانءِ سرا درآمدانی چوکہ؛ غوریان ، غزنویان و مغلانی ارش ھم سربار بیت انت و بلوچستانءِ شھرنندی زندمانءُ ردوم ءِ رواج کنٹ بیت.

رند ترا، ماں بلوچستانءَ پہ حکومتی کاراں، نبشتہءِ ضرورت ودی بیت، بلے اے ھما زمانگ ات کہ "فارسی" نہ تیوکا ماں ایران ءَ بلکین ماں سنٹر ایشیا و ھندوستان ءَ رواج گپتگ ات و اے دابا ماں بلوچستانءَ ھم فارسی زبان، حکومتی و دفتری زبان بیت. فارسی زبان ماں عربی رسم الخطءَ نبیسگ بیت و بلوچستانءَ ھم عربی رسم الخط رواج گپت.



چہ نوزدھمی سدیءَ پیسرتر، بلوچی ادب سرزبانی( ) انت کہ بلوچاں وتی سینگانی تھا داشتگ و بیگواھیءَ نہ اشتگ انت. بلوچی ادبءِ مڈّی و گنجءِ نبیگ چہ نوزدھمی سدیءَ دومی نیمءَ بنگیج بیت۔